Deze 3 lensfilters kun je niet vervangen door Photoshop
Waarom zou je een filter op je lens gebruiken als je met Photoshop of een ander beeldbewerkingsprogramma ook het gewenste effect kunt bereiken? Je denkt misschien inderdaad dat de aanschaf van filters een onnodige uitgave is. Toch blijkt dat in de praktijk wat anders uit te pakken. Sommige effecten zijn namelijk gewoonweg niet goed met software na te maken – hoe goed de programma's ook zijn.
Er zijn een aantal redenen waarom een lensfilter beter is dan Photoshop. In de eerste plaats bespaart het tijd, want je hoeft geen ingewikkelde nabewerkingen uit te voeren op de computer. Bovendien zie je met een filter al tijdens het fotograferen hoe het effect zal worden. Maar het belangrijkste is dat het gewenste effect er gewoon beter uitziet. Details die je verliest door een lange belichting kun je niet achteraf terughalen. En ook de reflectie op een wateroppervlak kun je nooit in de beeldbewerking zodanig verwijderen dat je door het water heen kunt kijken.
Hoe ziet dat er dan in de praktijk uit? We laten je aan de hand van drie voorbeelden zien wanneer een lensfilter beter werkt dan nabewerking in Photoshop.
1. Reflecties verwijderen met een polarisatiefilter
Je hebt vast wel eens gehoord dat een polarisatiefilter onmisbaar is, en zeker landschapsfotografen kunnen niet zonder. Maar waarom dan precies? Kort gezegd kan een polarisatiefilter gereflecteerd licht filteren, waardoor de kleuren in je foto veel zuiverder worden. Maar het filter kan nog veel meer!
Het verwijdert reflecties van het wateroppervlak, waardoor je door ondiep water de bodem kunt zien. Je kan erg witte wolken krachtig en met veel contrast op de foto zetten. Je kan met langere sluitertijden werken om stromend water zijdezacht weer te geven. En reflecties in glas filter je er met gemak mee uit. Met een circulair polarisatiefilter kun je bovendien de sterkte van het effect gemakkelijk aanpassen. Al deze dingen kun je in Photoshop nooit zo mooi namaken als met een polarisatiefilter.
2. Lange sluitertijden mogelijk dankzij ND-filters
Wanneer je langere sluitertijden wilt gebruiken, bijvoorbeeld om stromend water zacht en vloeiend te maken, heb je al snel met overbelichting te maken. Je kan natuurlijk het diafragmagetal aanpassen, maar dat is niet altijd wenselijk. Je kan dus maar beter zorgen dat je een grijsfilter ofwel ND-filter (ND staat voor Neutral Density) in je fototas hebt zitten. Je kan proberen het effect in Photoshop na te bootsen door vervaging toe te voegen, maar dat wordt lang niet zo mooi en natuurlijk als met een grijsfilter.
Het getal op het ND-filter geeft aan hoeveel licht het filter doorlaat. Met een ND2-filter krijg je 1 F-stop minder licht binnen. Dat betekent dat nog maar 50% van het licht doorgelaten wordt. ND4 zorgt voor 2 stops minder licht, dus 25% van het licht wordt nog doorgelaten, ND8 is 3 stops (12,5%), enzovoorts.
Een ander leuk trucje met ND-filters is dat je op toeristische plekken waar veel mensen lopen je deze mensen met een lange sluitertijd uit je foto kunt laten verdwijnen. Er blijft dan slechts nog een lichte waas over. Zo gaat de aandacht volledig naar de scène die je wilt vastleggen.
3. Kruip dichterbij met een close-up filter
Macrofotografie is superleuk! De meeldraden van bloemen, de ogen van insecten ... De wonderlijke wereld van het kleine biedt eindeloos veel interessante mogelijkheden. Maar een goede macrolens kost al snel minstens honderden euro's. Dus als je slechts af en toe macro's wilt maken 'voor erbij', is een close-up filter een goedkopere optie. Je kan in Photoshop natuurlijk een uitsnede maken van een deel van je foto, maar daarmee worden er niet meer details zichtbaar. Bovendien kun je de foto dan niet meer zo groot afdrukken als wanneer je een close-upfilter had gebruikt.
Een echte macrolens kan een echte 1:1-weergave leveren van het onderwerp. Als je dus een munt fotografeert van 2 centimeter, wordt hij op precies die grootte op de sensor vastgelegd. Als je bedenkt dat een fullframe sensor overeenkomt met 35 mm, dan snap je wel hoe groot die munt uiteindelijk op je foto verschijnt.
Close-up filters werken iets anders. Die verkorten feitelijk de minimale scherpstelafstand van je lens doordat ze het licht anders door je lens sturen. Dus als je normaal gesproken minstens 1 meter afstand moet houden voor een scherpe focus, kun je met een close-up filter dichterbij komen. Hoe groter het getal op het filter, hoe dichter je op je onderwerp kunt kruipen. Bovendien kun je de meeste close-up filters stapelen om een nog grotere vergroting te krijgen.
